انواع آفت و بیماری برنج

مقدمه

بیماری‌های برنج اثرات منفی جدی بر باروری محصول دارند و تشخیص صحیح بیماری‌های برنج، کلید جلوگیری از این اثرات است. با این حال، روش‌های تشخیص بیماری‌های موجود برای برنج، کاملا دقیق و کارآمد نیستند و اغلب به تجهیزات خاصی نیاز دارند. در این مقاله، تلاش شده است تا با معرفی انواع آفات برنج، کود کشاورزی مناسب و تکنیک‌های آنلاین کشاورزی ، تا حد زیادی بیماری‌ها را شناخته و بتوان با آنها مقابله نمود.

هر آنچه که باید در خصوص بیماری‌های برنج بدانید

بیماری‌های برنج

با توجه به اینکه برنج در حال حاضر غذای اصلی اقشار زیادی از مردم است، چنانچه در پروسه‌ی کاشت و برداشت آن خللی ایجاد شود، ضربه بزرگی به بازار تامین زده می‌شود. به همین دلیل لازم است تا در بحث کشاورزی انواع بیماری‌ها و آفت‌های مربوطه به کشاورزان آموزش داده شود که بتوانند در زمان مناسب به مقابله با آفت و بیماری بپردازند.

بلاست برنج

بلاست برنج (Magnaporthe grisea) , در کل جهان دیده می‌شود و در واقع عامل آن یک نوع قارچ است که بر روی برگ برنج رشد می‌کند. چنان‌چه در زمان مناسب با این نمونه از بیماری های برنج مقابله نشود، قارچ رشد کرده و مانع از محصول دادن مزرعه‌ی برنج شما خواهد شد. این قارچ از لحاظ ظاهری به صورت لکه‌های قهوه‌ای بر روی سطح برگ رشد می‌کند. برای اینکه بتوان با بیماری بلاست برنج مقابله کرد، لازم است از قارچ کش‌ها و مواد ضدعفونی کننده مخصوص برگ برنج استفاده گردد همچنین پیشنهاد می شود کودهای ازته در مقدار مناسب و در چند مرحله مجزا به خاک افزوده شود. این کار سبب افزایش محصول و کاهش آلودگی ها و بیماری های زیست محیطی برنج از جمله بلاست می گردد.
– این نمونه از بیماری‌های برنج در کل جهان دیده می‌شود و در واقع عامل آن یک نوع قارچ است که بر روی برگ برنج رشد می‌کند. چنان‌چه در زمان مناسب با این بیماری مقابله نشود، قارچ رشد کرده و مانع از محصول دادن مزرعه‌ی برنج شما خواهد شد. این قارچ از لحاظ ظاهری به صورت لکه‌های قهوه‌ای بر روی سطح برگ رشد می‌کند.

✅ برای کنترل این بیماری, از قارچ کش‌ها و مواد ضدعفونی کننده مخصوص برگ برنج استفاده شود.

شیت بلایت

شیت بلایت یا سوختگی غلاف برگ برنج شدیدا به برنج خسارت وارد میکند .بوته های آلوده شده آب و مواد غذایی کافی به آنها نمیرسد بنابراین لاغر و چروکیده و یا کلا خوشه تشکیل نمیشد.علائم این بیماری بصورت لکه های گرد،مستطیلی یا بیضوی خاکستری رنگ متمایل به سبز و آبی می باشد که عموما در سطح نزدیک به آب اتفاق می افتد.عواملی مثل دما،رطوبت،عملیات کاشت و میزان مصرف کود ازته در شیوع این بیماری اثر زیادی دارد.

پوسیدگی جیبرلایی طوقه و ریشه

پوسیدگی جیبرلایی طوقه و ریشه(Gibberella fujikuroi ), یکی دیگر از بیماری‌های برنج محسوب می‌شود و نوعی بیماری است که بذر برنج را نشانه می‌گیردهدف قرار می دهد. تشخیص این بیماری دشوار است، اما زمانی که کشاورز مشاهده کرد که بذر برنج زرد شده یا به خوبی رشد نمی‌کند، لازم است حتما بذر را آزمایش نماید. چنانچه با این بیماری مقابله صورت نگیرد، در نهایت باعث خشک شدن بذر برنج قبل از باروری خواهد شد.

✅ برای کنترل این بیماری, ضدعفونی کردن بذرهای خام می‌تواند تا حد زیادی عامل بیماری را از بین ببرد، اما به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که در صورت مشاهده بیماری، لازم است مزارع مجدد وجین شده و آب آلوده‌ی آن‌ها تعویض گردد.

سوختگی غلاف برنج

(Rhizoctonia solani)این نمونه از بیماری‌های برنج یک نوع بیماری قارچی است که ساقه‌ی گیاه برنج را هدف قرار داده و موجب زرد شدن و در نهایت خشک شدن آن می‌شود. معمولا مزارعی که در بخش گرمسیری قرار دارند، دچار این مشکل می‌شوند. مشاهده‌ی لکه‌های خاکستری یا آبی روی غلاف برنج، می تواند بیان‌گر رشد این قارچ باشد.

✅ برای کنترل این بیماری, می‌توان از انواع قارچ‌کش و ضدعفونی کننده‌ها استفاده کرد. همچنین گفته می‌شود که ترکیبات مسی و آلی نیز گزینه های مناسبی برای از بین بردن این بیماری گزینه‌های خوبی هستند.

سیاهک دروغی یا سیاهک سبز

سیاهک دروغی یا سیاهک سبز(Ustilaginoidea virens), این مورد از بیماری‌های برنج به دلیل شرایط جوّی بد یا تغییرات نیتروژن خاک به وجود می‌آید. عامل بیماری عموما به گل‌ها و برگ‌ها حمله می‌کند و مانع باروری می‌شود. از لحاظ ظاهری نیز توده‌هایی به رنگ زرد یا سبز بر روی برگ دیده می‌شود.

✅ برای کنترل این بیماری از بذرهای مناسب و همچنین نیتروژن کافی برای کاشت استفاده نمایید. تقسیم آب در طول شبانه‌روز نیز در کنترل این بیماری تاثیر بسزایی دارد.

پوسیدگی فوزاریومی برنج

پوسیدگی فوزاریومی برنج (Ustilaginoidea virens), این بیماری برنج می‌تواند به بذر گیاه برنج حمله کرده و در صورت رشد، طوقه را به صورت کامل از بین ببرد. این بیماری بیشتر در بخش‌های معتدل دیده می‌شود و عامل آن نوعی قارچ است. تشخیص عامل بیماری‌زا دشوار است، اما به صورت کلی بذرهایی که به این بیماری دچار شده‌اند، دارای ساقه‌های باریک و نازکی هستند که هر آن امکان پوسیدگی برای آن‌ها وجود دارد. برای مقابله با این بیماری، توصیه می‌شود بذرها قبل از کاشت ضدعفونی شدهوند و زمین نیز سم‌پاشی شود تا عامل بیماری به صورت کامل از بین رود.

مهم‌ترین آفات برنج

آفات برنج در واقع به حشرات و موجودات ریز مزاحمی گفته می‌شود که باعث آسیب‌رسانی به محصول نهایی خواهند شد. با توجه به اینکه این آفات می‌توانند آسیب جدی به زمین‌ها وارد نمایند، لذا در این مقاله قصد داریم تا برخی از آفات مهم و روش‌های مقابله با آن‌ها را معرفی کنیم.

کرم ساقه‌خوار نواری برنج

کرم ساقه‌خوار نواری برنج(Chilo suppressalis Walker), این کرم یکی از آفات برنج مخصوصا در نواحی شمالی کشور است. کرم دارای ظاهری زرد رنگ است وکه از ساقه‌ی برنج تغذیه می‌نماید. این کرم‌ها می توانند از تشکیل برنج و رشد آن جلوگیری نمایند، لذا میزان برنج تولید شده نهایی را به شدت کاهش خواهند داد.

✅ برای مقابله با این کرم‌ها باید آن‌ها را به صورت فیزیکی از ساقه جدا نمود؛ لذا چون این امر ممکن نیست، توصیه می‌شود تا از فرومون‌های مناسب استفاده گردد تا موجب عدم جفت‌گیری و تکثیر کرم شود. استفاده از تله‌های نوری و کودهای نیتروژن‌دار نیز گزینه‌های کاربردی و خوبی می‌باشند.

کرم سبز برگ‌خوار برنج

کرم سبز برگ‌خوار برنج(Naeange aenescens), عموما این نوع آفت برنج به صورت پروانه‌ای بوده و مانع از ارائه‌ی محصول زیاد می‌شود. این کرم‌ها دارای رنگ قهوه‌ای می‌باشند وکه در بر روی بخش ابتدایی و انتهایی آن، لکه‌های تیره وجود دارد. این کرم پس از آنکه از تخم بیرون آمد، می‌تواند برگ‌های برنج را بخورد و از بین ببرد.

✅ برای مقابله با این آفت، می‌توان از انواع حشره‌کش‌ها استفاده نمود. همچنین زنبور و مگس دو قاتل برای این کرم محسوب می‌شوند.

مگس خزانه

مگس خزانه(Ephydra afghanica), همانطور که از نام این مورد می‌توان متوجه شد، این آفت در خزانه بوده و از محیط مرطوب خزانه جهت تکثیر استفاده می‌نماید تا تکثیر شدبتوانده و برگ‌های برنج را از بین برده نابود و زرد کند. از لحاظ ظاهری، مگس خزانه بسیار شبیه به مگس‌های معمولی خاکستری رنگ است.

✅ باید به این مورد توجه داشت که اگر خزانه شما درگیر این آفت شد، لازم است تا آب خزانه به مدت 24 ساعت خشک شود و سپس از انواع حشره‌کش‌ها برای از بین بردن باقیمانده مگس‌ها استفاده شود. این آفت می تواند کل خزانه شما را بسیار آسان و سریع سریع و راحت درگیرآلوده نماید.

شب‌پره تک نقطه‌ی برنج

شب‌پره تک نقطه‌ی برنج(Mythimna unipuncta), این آفت می‌تواند شاخه و برگ‌های برنج را تحت تاثیر قرار دهد. چنانچه در زمان مناسب با آن مقابله نشود، بذر برنج به مرحله محصول نخواهد رسید. این شب‌پره‌ها عموما به صورت پروانه‌هایی خاکی رنگ هستند که بر روی بال آنان لکه‌های تیره رنگ وجود دارد.

✅ برای مقابله با این آفت توصیه می‌شود تا از سمومی همانند کارباریل، تری‌کلروفن و مالاتیون استفاده شود. لازم به ذکر است که زمان فعالیت این آفت، اغلب شب هنگام می‌باشد.

زنجرک برنج

زنجرک برنج(Viridis cicadella),این آفت برنج جزء آفت‌های بسیار معروف و شناخته شده‌ی کل جهان در مزارع برنج می‌باشد. این آفت یک ملخ سبز رنگ است که اندازه آن گاها به تا چند سانتی‌متر نیز می رسدبزرگ می‌شود. زنجرک می‌تواند به آوند برنج نفوذ نموده و مانع رشد گیاه و آب‌رسانی به محصول شود. به همین دلیل مزارعی که درگیر این آفت می‌شوند، بسیار سریع خشک خواهند شد. این آفت همچنین سم‌هایی را از خود منتشر می‌نماید که برگ‌های گیاه را زرد و پوسیده می‌کند.

✅ اگر بخواهید به صورت غیر شیمیایی (زیستی) با این آفت مقابله نمایید، باید از شکارچی‌هایی همچون عنکبوت‌ها و سنجاقک‌ها بهره ببرید؛ در غیر این صورت تنها راه مقابله با این آفت، استفاده از کودهای شیمیایی است. از همین رو توصیه می‌شود تا از حشره‌کش‌هایی که در ساختار آن‌ها فسفر وجود دارد، استفاده کنید؛ زیرا می‌توانند به صورت موثر بر آن‌ها تاثیر داشته باشند.

برای مشاهده برنامه غذایی عمومی برنج روی عکس کلیک کنید.

پیشنهاد اگری راز

جمع‌بندی

بیماری‌های برنج و آفات آن، دو مورد از معضلات بزرگی هستند که کشاورزان همواره با آن روبرو هستند. گفته می‌شود در سال، حدود 20 درصد از برنج‌های کاشت‌شده به دلیل بیماری و آفات از بین می‌روند. به همین دلیل تلاش بر این است تا در این مقاله تلاش شد تا برخی از بیماری‌های مهم و آفات شناخته شده معرفی شوند تا بتوان با آگاهی بیشتر با آنها مقابله کرد. برای مقابله با برخی از بیماری یا آفت‌ها، می توان از روش‌های شیمیایی استفاده کرد، اما برخی دیگر نیز تنها با روش‌های تهاجمی نابود می شوند. لذا نباید این ذهنیت ایجاد شود که تمام بیماری‌های برنج را با کود و سم می‌توان درمان نمود.
با توضیحاتی که در این مقاله بیان گردید، می‌توان نتیجه گرفت برای اینکه بتوان میزان محصول برداشت شده خود را چند برابر کرد، در گام اول لازم است بذر را بررسی نموده و نمونه‌های سالم را انتخاب و کشت نمایید. در گام‌های بعدی نیز بررسی دوره‌ای، کوددهی و سمپاشی از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

منابع:

• http://www.knowledgebank.irri.org/step-by-step-production/growth/pests-and-diseases
• https://www.irri.org/disease-and-pest-resistant-rice
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AC

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**